Algemene samenvatting

De Harde Knip, of Bachelor-voor-Masterregeling, verplicht alle studenten aan de TU Delft om hun Bachelordiploma volledig af te ronden voordat zij aan een Masteropleiding mogen starten. Voor de corona crisis was de harde knip al een aantal jaar ingevoerd. Echter was dit ooit anders, de BSc MSc structuur is überhaupt in 2002 pas ingevoerd, vanaf toen gold nog dat je aan doorstroommasters ook alvast kon beginnen als je de Bachelor nog niet had afgerond. Je hoefde dus niet te wachten op je diploma. Sinds 2012 is de Harde Knip onderdeel van de Wet op het Hoger Onderwijs en daardoor verplicht op elke Nederlandse universiteit. De TU Delft hanteert de Harde Knip sinds 2010, maar de eerste gesprekken over de invoering ervan dateren uit begin 2006. Door de COVID-19 crisis is afgelopen 2 jaar de harde knip vervangen door de zachte knip. Hierdoor mochten studenten 15 ECTS uit hun bachelor missen om te beginnen aan een master. De Harde Knip kan erg nadelig zijn voor studenten omdat de Harde Knip een enorme uitloop kan veroorzaken die onnodig is. ORAS heeft het altijd als een heel groot probleem beschouwd dat je, wanneer je nog één bachelorvak hebt openstaan, een jaar moet wachten voordat je aan je master kunt beginnen. Volgens ORAS mag een student nooit langer dan een half jaar uitlopen vanwege de Harde Knip. Als ORAS hebben we een Harde Knip-meldpunt, waar studenten kunnen melden als ze grote problemen ervaren door de Harde Knip. Zo kunnen we goed monitoren hoeveel studenten problemen hebben door de Harde Knip en dat meegeven aan de universiteit.

Geschiedenis

De Harde Knip komt voort uit de Europese Bolognaverklaring die alle Europese ministers van onderwijs in 1999 hebben getekend. Een belangrijk onderdeel van die verklaring was dat iedereen dezelfde bachelor-masterstructuur zou hanteren, waarbij de bachelor en de master worden beschouwd als twee verschillende opleidingen. Om dat verschil glashard te maken, is de Harde Knip bedacht; je kunt immers ook niet aan je bachelor beginnen zonder VWO-diploma.

De ondertekenaars van de Bolognaverklaring wilden daarmee drie dingen bereiken:

1. Instroom op de arbeidsmarkt genereren van mensen met een bachelordiploma, zoals in Groot-Brittanië en de VS al heel gebruikelijk is. Daar start je een masteropleiding of MBA bijna altijd na een aantal jaar werkervaring of zelfs terwijl je in dienst bent van een bedrijf.
2. Switchen tussen universiteiten makkelijker maken. In de ideale situatie zou er sprake moeten zijn van een Europese student, en niet van een Delftse of Spaanse. Omdat je toch aan een nieuwe opleiding begint, kun je dat net zo goed ergens anders doen. Ze wilden dus de grenzen vervagen.
3. Switchen van opleiding makkelijker maken. Wanneer je de behoefte hebt om je na je bacheloropleiding in een andere richting te specialiseren en dus te schakelen naar een ander soort opleiding, de drempel hiertoe is lager door die knip. Schakelprogramma’s zijn nog altijd essentieel, maar switchen werd wel veel normaler.

Een rijtje nobele doelen. Juist het aanmoedigen waard, want ze vergroten de vrijheid van de student. Echter, de praktijk heeft zich meer dan 15 jaar na ondertekening nog maar matig aangesloten bij de visionaire Bolognaverklaring. En daar zit de crux. In Nederland is de arbeidsmarkt nog helemaal niet open voor bachelor studenten en is het haast een ongeschreven regel dat je direct doorstudeert. Het gros van de studenten switcht helemaal niet naar een andere universiteit, maar volgt gewoon een masteropleiding aan dezelfde faculteit. Voor hun studievoortgang heeft de invoering van de Harde Knip en het elimineren van uitzonderingsposities, grote (uitloop) gevolgen.

In het voorjaar van 2006 is de Harde Knip voor het eerst door de toenmalige VPEO, Rullmann, ter sprake gebracht. Dit heeft veel turbulente discussies opgeleverd. De Studentenraad heeft een lijst opgesteld met randvoorwaarden voor de invoering, welke nagenoeg allemaal zijn meegenomen en geïmplementeerd in het beleid. In 2006 was al afgesproken dat de Harde Knip pas in 2010 zou worden ingevoerd en zo geschiedde. Op initiatief van ORAS zijn in 2013 de 7^e semesterherkansingen ingevoerd. Studenten konden hierdoor vakken uit Q3 van hun derde jaar herkansen. Dit was eenmalig, omdat de communicatie toen niet goed verlopen was vanuit de TU over de veranderingen met betrekking tot de Harde Knip. De TU wilde dit niet continueren.

In het jaar 2013-2014 is tevens bekend geworden dat de wettelijke hardheidsclausule per september gaat verdwijnen; een onontkoombare verdere verharding van de Harde Knip. Vroeger kon men nog door als je één of twee vakken miste, maar in de huidige situatie in principe niet meer. De TU heeft geen vergelijkbare regeling op instellingsniveau (bijvoorbeeld in het Studentenstatuut) opgenomen. Het schrappen van de Hardheidsclausule is tegelijk gegaan met het verdwijnen van de doorstroommaster, aangezien zij in hetzelfde wetsartikel stonden opgetekend. Over de doorstroommaster meer in de pagina over masterselectie.

Huidige situatie

Afgelopen 2 jaar is de zachte knip mede dankzij ORAS ingevoerd. Ook na de COVID-19 crisis zal ORAS zich hard maken voor de zachte knip.

Via het Harde Knip-meldpunt proberen wij altijd nog we de problemen te inventariseren en studenten advies te geven wat ze kunnen doen wanneer ze door één vakje erg veel uitlopen. Heb je problemen met de Harde Knip? Meld het aan ons!

Ideale situatie

In de ideale situatie zou er wat ORAS betreft geen Harde Knip zijn die zo bindend is zoals die nu is. Het is belangrijk dat de TU blijft inzien dat de Harde Knip enorme problemen voor studenten kan opleveren en examencommissie blijft aansturen om eerlijk de verschillende gevallen van de Harde Knip te behandelen. Een schrijnend geval is naar onze mening namelijk niet alleen iemand die bijvoorbeeld ernstig ziek is geweest, maar zeker ook de student die een herkansing niet heeft gehaald omdat hij/zij even een drukkere periode heeft gehad. Voor deze studenten zou ook maatwerk verricht moeten worden. Lees ook ons position paper over de Harde Knip.